Szpotawość kolan to stan rzeczy w jakiej staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. W przypadku gdy szpotawość dotyczy obu nóg będą one układały się w specyficzny sposób.
Co się dzieje gdy kolano jest szpotawe ?
W prawidłowych warunkach kość udowa ślizga się względem kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując poprawne ułożenie. Jakość tego ślizgu będzie dobra dlatego że kolano jest stabilizowane:
od bocznej strony za sprawą:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej za to stabilizację umożliwiają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni podążających tymże rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Dobre ustawienie kości wobec siebie okazuje się być istotne do pracy powyżej przytoczonych struktur. Jeśli natomiast staw kolanow ucieka do boku (szpotawość) nagatywnie wpływa to na położenie łąkotki bocznej, która nie ślizga się dobrze, napięcie torebki stawowej oraz dodatkowo więzadeł po stronie zewnętrznej, nieprzyjaźnie oddziałuje na funkcjonowanie mięśni biegnących w tym obszarze.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i wydaje się być z większym natężeniem skłonny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to uszkodzeniem więzadeł pobocznych czy chociażby uszkodzeniu łąkotki.
Wskazane jest dodać, iż jeżeli szpara stawowa po stronie zewnętrznej jest rozszerzona, to po stronie wewnętrznej- być może dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- takowa sytuacja zwiększa zagrożenie urazu łąkotki przyśrodkowej !

Czemu kolano jest szpotawe ?
To naczelne pytanie które trzeba sobie postawić zanim przystąpimy do fizjoterapii.
Czynników może być wiele- nieprawidłowe położenie kości wobec siebie, osłabienie aparatu więzadłowego w kolanie, nieprawidłowe ustawienie miednicy, albo chociażby nieprawidłowe ustawienie stawu skokowego.

Z odmiennych czynników kość udowa jest w stanie się skręcić w stosunku do kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym zrobić ?
Aby wziąć się za fizjoterapię takiego rodzaju przypadłości wskazane jest w 1-szej kolejności wynaleźć przyczynę owego stanu rzeczy. By to zrobić jesteśmy w stanie zrealizować:
-testy więzadeł kolana- by stwierdzić czy jest właściwie stabilizowane,
-testy mięśniowe- tak by sprawdzić czy napięcie mięśni jest właściwe,
- testy łąkotek- tak aby ocenić czy pracują prawidłowo i są dobrze ustabilizowane,
-należy zbadać ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej nieprawidłowe ułożenie będzie w stanie powodować rotację podudzia w stosunku do kości udowej,
-powinno się zbadać ustawienie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie są w stanie powodować skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

Po pierwsze drobiazgowe diagnozowanie.
Gdy już dostrzeżemy, iż coś wydaje się być nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, czy też dziecko narzeka na ból postanawiamy udać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większa część rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, chociaż ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. W związku z tym też wystawia skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. Tutaj zazwyczaj jawi się pierwsze zdziwienie, albowiem do lekarza specjalisty na ogół oczekuje się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz winien określić problem, i jego źródło- gdyż to jest istotne w procesie rehabilitacji. Powinien zbadać postawę dziecka, sprawdzić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale także wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Trzeba sprawdzić też stabilność poszczególnych stawów oraz dodatkowo funkcjonowanie więzadeł. Jeżeli już odbędziemy tego rodzaju wizytę, lekarz przebada dziecko i wykryje problem jakim są szpotawe kolana prawdopodobnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W takowym skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” i dodatkowo, jakiego typu dzialania zrealizować, z reguły będzie to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, oraz fizykoterapia. Tutaj pojawia się 1-wszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę patologii a dla fizjoterapeuty wystawia jedynie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd tenże rehabilitant ma zdawać sobie sprawę jakiego rodzaju to ćwiczenia ? Wszak typ wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest podłoże problemu, czy jest przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano wykazują zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne - w takim przypadku ćwiczenia będą wyglądały całkowicie odmiennie. rehabilitant sanok dlatego pytanie- czy fizjoterapeuta nie powinien osobiście przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
W ciągu ćwiczeń.
Podczas gdy dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej musimy się upewnić, że robi należyte ćwiczenia ! Nierzadko bowiem zdarza się tak, że przez natłok pracy i pacjentów robi się takową gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy łączone z dziećmi które posiadają różne schorzenia. Należy wobec tego zaryzykować pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, powinno przeprowadzać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Bezspornie, że nie. Tego typu przypadki muszą być wykonywane pojedynczo, mieć indywidualnie dobrane ćwiczenia i robić je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć przeróżne przyczyny z pewnością warto stwierdzić, iż 2 osoby posiadające szpotawe kolana mogą robić odmienny wariant ćwiczeń dlatego że przyczyna ich problemu zdaje się być inna !
Co mam zrobić jeżeli moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z opisanego tekstu można wyciągnąć zasadniczy wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu znalezienia odpowiedniej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, czy też możesz też udać się do fizjoterapeuty, który to przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.